Dünyamız bir yıldır yüzyılda bir karşılaşılan büyük bir salgın ile mücadele etmektedir. Covid-19 olarak ifade edilen hastalık hemen hemen bütün ülkelere sirayet etmiştir. Hastalığın ağırlıklı negatif etkisinin sağlık sistemi üzerine olduğu bilinse de ekonominin bütün unsurları salgın sebebiyle olumsuz yönde seyir göstermiştir.
Afet kaynaklı ekonomik çalkantı, işletmeleri hem dünya hem de ülkemiz ölçeğinde hazırlıksız yakalamıştır. Her ne kadar lojistik ve tedarik zinciri yönetimi alanında çalışan akademisyenler açısından salgın süreci tedarik zincirlerinin dirençli/dayanıklı olup olmadığının somut olarak gözlemlenmesini sağlarken lojistik hizmet sunan firmalar açısından insan gücü yönetimi, araç planlaması, nakit akışını düzenleme her zamankinden daha zor hale gelmiştir.
Lojistik hizmet sunan firmalar için yaşadıkları zorluklara ek olarak Covid-19 ile mücadelede kendilerinden hayati sorumluluklar üstlenmeleri de beklenmektedir. Covid-19 için tedaviyi sağlayacak aşının bulunması kadar bulunan aşının dünya geneline nasıl dağıtılacağı lojistik bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Aşıların dağıtımında kullanılacak araç sayısı, araçların temini, insan gücünün planlanması ile aşıların soğuk zincir ile teslim edilebilecek olması afet lojistiğinin bütün unsurlarının Covid-19 ile mücadelede karşımıza çıktığına işarettir.
Covid-19 salgını olmasa bile başlı başına ciddi bir afet ülkesi olan Türkiye’de bu yıl içinde Elazığ, Malatya ve İzmir depremleri ile sarsılmıştır. Sınırlı kalan yıkımın tek teselli olduğu depremler, Türkiye için afet lojistiği kavramının önemini yine hatırlatmıştır. Çünkü yardım ekipleri ve kritik önemdeki araç-gerecin afet bölgesine hızlı, emniyetli ve en uygun seviyelerde ulaştırılması ancak etkin ve verimli bir afet lojistiği uygulaması ile mümkün olmaktadır.
Ülkemiz için afet lojistiği hazırlıkları açısından neler yapılmalı dendiğinde ilk akla gelen hem yerel hem de merkezi idare unsurlarının afet lojistiği planları yapmaları gerektiğidir. Önceden plan yapılmış ise bu planlarda güncellemeler yapılmalı mümkünse planların eksiklerini görmek adına tatbikatlar gerçekleştirilmelidir.
Afet lojistiği planlaması yapılırken özel sektör-devlet-üniversite işbirlikleri oluşturulması her zaman faydalı olacaktır. Son olarak Lojistik Master Planı içinde afet lojistiğine ayrı bir başlık ayrılırsa konunun öneminin ilgili bütün taraflarca daha net anlaşılmasında büyük etkisi olacağı düşünülmektedir.
Dr.Öğr.Üyesi Celil Durdağ
