Ürünlerin üretilmesi kadar müşteriye ulaştırılmasının da satış için bir o kadar önemli olması, taşıma süreçlerinde karşılaşılabilen zorluklar, farklılık oluşturan ayrıntılar ve müşteri odaklı anlayış çerçevesinde teslim süresi, biçimi ve zamanının günden güne artan önemi, lojistiği, sektör ve işlev olarak çok önemli bir konuma oturtmuştur.
Lojistiğin artan önemi yanında ayrı bir uzmanlık alanı gerektirmesi, kendine özgü mevzuatıyla bilgi sahibi olmayı zorunlu kılması, alt yapı yatırımlarının yüksek maliyeti, lojistik sektöründe faaliyet gösterebilmek için sahip olunması gereken belgelerin varlığı ve bunların sürekli güncellenmek durumunda olması, lojistikten profesyonel anlamda yararlanmayı, eğer rasyonelse lojistik birimlerinin oluşturulmasını kaçınılmaz hale getirmiştir.
Bu kitap, lojistik konusunda araştırmacıların, sektör temsilcilerinin ve öğrencilerin temel bilgileri kolaylıkla öğrenebilecekleri bir başvuru eseri olarak hazırlanmıştır.
Beraberinde lojistik konusunda bilimsel çalışma yapan araştırmacılar ve sektör temsilcileri için; tedarikçi performans faktörleri, lojistik köy, kentsel lojistik ve lojistik işlemleri performansının ölçülmesi önem arz etmektedir. Araştırmacılar bu konularda geliştirilmiş ve test edilmiş ölçekler yardımıyla saha araştırması yapacaklar ve bu yolla topladıkları verileri analiz edebileceklerdir.
Sektör temsilcileri ise; yine bu ölçeklerden yararlanarak lojistik performans düzeyini tespit edebilecek, yatırım kararlarını veya stratejilerini buna göre belirleyebileceklerdir.
Araştırmacılara ve sektör temsilcilerine yol gösterici olması bakımından eserde, yazar tarafından geliştirilmiş olan, sahada uygulanmış, analiz edilerek geçerlik ve güvenirliği test edilmiş, bilimsel çalışma olarak literatürde yayımlanmış ölçekler bölüm sonlarında paylaşılmıştır. Bu ölçekler şunlardır:
• Kentsel Lojistik Ölçeği
• Lojistik Köy Ölçeği
• Tedarikçi Performans Ölçeği
• Helal Lojistik Ölçeği
• Lojistik İşlemleri Ölçeği
• Hizmet Lojistiği Performans Ölçeği
• Afet Lojistiği ve Afete Müdahale Performansı Ölçeği
Kaynak gösterilerek bu ölçekler alınabilir ve araştırmalarda kullanılabilir.
Kitabın Birinci Bölümünde dağıtım kanalı ve lojistiğin temelleri ele alınmıştır.
Lojistik işletmesinin çevresi, kuruluşu ve tesis kapasitesinin işlendiği İkinci Bölümde; işletmenin ekonomik sistem içindeki yeri, işletmenin çevresi, lojistikte kuruluş yeri seçimi, lojistik kapasitesi ve kapasiteyi etkileyen faktörler paylaşılmıştır.
Üçüncü Bölümde lojistiğin işletmelere yararları, Lojistik İlkeleri (Lojistikte 10 İlke), Lojistik Karması (7 L) ve lojistik işlemleri incelenmiştir.
Dördüncü Bölüm, eşya ve yolcu taşımacılığı hükümlerine ayrılmıştır. Bu bölümde taşıyıcı, eşya taşıma, tehlikeli eşya, yükleme boşaltma ve zıya karinesi ile yolcu taşımacılığında sefer, bagaj ve taşıyıcının sorumluluğu paylaşılmıştır.
Beşinci Bölümde lojistik yönetiminin işlevleri, tedarik zinciri tasarımı, tedarik zinciri bileşenleri, tedarik zinciri etkinliklerinin iyileştirilmesi ve lojistik organizasyon yapısı anlatılmıştır.
Altıncı bölümde lojistik stratejileri, lojistik performans faktörleri, lojistik maliyeti ve tedarik zinciri yönetimin yararları sıralanmıştır.
Yedinci Bölümde ise; stok bulundurmanın önemi ve amaçları, stok maliyetleri, stok kontrolü kavramı, stok kontrolünün önemi ve amaçları beraberinde stok kontrol yöntemlerinin önemli bir kaçı paylaşılmıştır.
Sekizinci Bölümde öncelikle stok kavramı yönetimi, stok yönetiminin önemi ve amacı ele alınmış, ardından stok yönetiminde paket destekli yöntemler açıklanmıştır.
Dokuzuncu Bölümde hizmet olarak lojistik incelenmiş, hizmet sektörü, hizmet kavramı, hizmetin özellikleri, hizmet kapasitesi ve talep yönetimi ile hizmet kalitesi konuları işlenmiştir.
Onuncu Bölümde karayolu lojistiği incelenmiştir. Karayolu lojistiğinde temel kavramlar olarak dingil ağırlığı, muayene istasyonu gibi temel kavramlar yanında yetki belgelerinin türleri ve bu belgelerle ne tür taşımacılık faaliyetlerinin yürütülebileceği, otobüs, minibüs gibi karayolu araçları ile birlikte paylaşılmıştır.
On birinci bölümde ise demiryolu ve havayolu lojistiği konuları paylaşılmıştır. Bu bölümlerde temel kavramlarla beraber özellikle yükleme esasları, taşımanın hükmü ile hava sahası konuları ele alınmıştır.
On ikinci bölümde denizyolu lojistiği, boru hattı lojistiği ve uluslararası lojistik konuları incelenmiş, lojistik modlarının karşılaştırılması ve seçimi ile uluslararası lojistikte teslim kuralları ve ödeme biçimleri ifade edilmiştir.
On üçüncü bölüm afet lojistiğine ayrılmış, bu bölümde afet müdahale planlaması, bölgesel işbirliği ve acil yardım konuları ile birlikte sığınak ve sığınak çeşitleri konuları incelenmiştir. Burada nükleer, biyolojik farklı saldırılarda kullanılan sığınak türleri paylaşılmıştır. Beraberinde afet lojistiği ve insani yardım lojistiği kavramları ele alınmıştır.
On dördüncü ve son bölümde ise, malzeme taşıma kavramı, malzeme taşıma araçları, depo istifleme araçları, karayolu lojistiğinde yararlanılan taşıtlar, demiryolu, havayolu ve denizyolu lojistik taşıtları ile afet ve acil yardım taşıtları anlatılmıştır.
Bu eseri doğuran bilgi birikimine katkı sağlayan ilkokul öğretmenimden, doktora tez danışmanıma, doçentlik jürimde yer alan tüm hocalarımdan kariyerimin her düzeyinde büyük bir heyecanla istifade ettiğim üstadlarıma ve nihayet, yazım sürecinde bana destek olan aileme ve sorularıyla bana yol gösteren sevgili öğrencilerime teşekkür ederim.
Başta öğrencilerimiz ve araştırmacılar olmak üzere tüm kesimlere yararlı olmasını temenni ediyorum.
Yazar: Prof. Dr. Orhan KÜÇÜK)
Makale Organizasyonunu Yapan:
Ayşe KARAKAYA
Lojistikcilerinsesi.biz
