Raf sistemleri; ürünlerin doğru biçimde yerleştirilmesini, bir düzen kapsamında kalmasını, dış etkenlerden muhafaza edilmesini ve korumasını sağlamak için özel olarak geliştirilmiş sistemlerdir. Raf koruma noktasında bu sistemlerin rolü son derece büyüktür. Doğru sistem seçimi ile depolarda maksimum oranda verim elde etme imkânı söz konusu olur. Ama öncesinde sistemlere yönelik araştırma yapılması gerekir.
Depolar için özel olarak dizayn edilmiş raf sistemler sayesinde son derece verimli şekilde depolama işlemi gerçekleştirilebilir. Pratik raf sistemleri kullanmak; ürünlerin muhafaza edilmesi, maliyetin azaltılması ve verimliliğin artması açısından büyük önem taşır. Depo raf sistemleri genel olarak lojistik firmalar, perakende ya da toptan şekilde ürün sunan şirketler ve çoğu zaman depolama sektöründe yer alan firmalar tarafından tercih edilir.
Depolama sistemleri, mevcut alan küçük dahi olsa o alanı maksimum verim alarak kullanmayı sağlar. Bunun yanı sıra depo rafları malzemelerin son derece düzenli bir şekilde yerleştirilmesine, çevresel birtakım tehlikelerden korunmasına ve malzemelere kolay biçimde erişilmesine büyük oranda yardımcı olur. Bu noktada devreye raf sistemleri nelerdir sorusu girer. Depoda kullanılan raf sistemleri, farklı ihtiyaçlara yanıt vermek amacıyla dizayn edilir. Otomatik raf sistemleri de bu noktada fazlasıyla dikkat çeker.
Akıllı raf sistemleri genel olarak lojistik firmaları, perakende ya da toptan ürün satışı yapan firmalar ve çoğu zaman depolama sektöründe hizmet veren firmalar tarafından tercih edilir. Depolama sistemleri, mevcut alanlar küçük olsa dahi o kısmı maksimum oranda verim ile kullanmaya olanak sağlar. Bunun yanı sıra depo rafları, malzemelerin de son derece düzenli bir şekilde yerleştirilip çevresel tehlikelerden korunmasına imkân sunar. Aynı zamanda malzemelere de kolay biçimde erişilmesine yardımcı olur. Bu bağlamda tercih edilebilecek pek çok depo raf sistemi vardır. Her seçenek kendi özelinde incelenebilir.
PALET RAFLARI
Palet rafları, genel olarak ağır sanayi alanında ya da yedek parçalar gibi büyük ebatlı eşya ile yüklerin istiflenmesinde tercih edilir. Palet rafları, paletler halinde istiflenmesine yönelik dizayn edilir. Bu seçenek, işletmelerin depo alanlarında rahatlıkla tercih edebilecekleri bir raf modelidir. Ağır paletlerin, hem yükleme hem de indirme işlemlerinde iş ve zaman tasarrufu sağlar. Bu model sayesinde sadece palet halindeki yükleri kategorize edip düzenlemek son derece kolay olur.
KAYAR RAFLAR
Kayar raflar da özellikle son dönemlerde işletmeler tarafından topun şekilde rağbet görür. Kayar raflarla, sabit saç ya da zeminden ziyade altında yer alan silindir metal yapı sayesinde üzerinde yüklerin ilerletilip ekstra olarak iş gücüne gerek kalmadan ihtiyaç duyulan düzenleme yapılabilir. Ağır tipteki yüklerin taşınmasında harcanan ekstra güç oranı da bu şekilde engellenmiş olur.
Kayar raflar; istiflenmiş olan paletli ürünlerin ters taraftan yüklenip yine ters taraftan boşaltılan aynı zamanda fiziki açıdan yer çekimi kanunu modelini benimseyen bir sistemdir. Aynı zamanda bu sistem enerjiye ihtiyaç duymaz. Paletlerin üzerinde yer alan eğim sayesinde ürünlerin boşaltma yönüne direkt olarak kayması için özel makara sistemli kanallardan oluşur.
ENDÜSTRİYEL RAF SİSTEMLERİ
Endüstriyel raf sistemleri de son zamanlarda yoğun ilgi gören ve sıklıkla tercih edilen bir seçenektir. Endüstriyel raf sistemleri, depolarda tercih edilen en yaygın ürün türü olarak da bilinir. Bu ürünlerin diğer adı da paletli yükleme depolama sistemleri şeklindedir. Kurumların depolama ihtiyaçlarını en doğru ve verimli bir şekilde karşılamak amacıyla oluşturulan sistemlerdir. Ürünlerin birbirinden bağımsız ve tamamen ayrı şekilde saklanmasını sağlar. Endüstriyel raf sistemleri, pek çok açıdan firmalara avantaj sağlar.
SIRT SIRTA RAF SİSTEMLERİ
Sırt sırta raf sistemleri ayrıca back to back shelving systems olarak da bilinir. Son derece geniş kullanım alanına sahip olan ve en yaygın depolama sistemidir. İki tane raf sisteminin arka arkaya şekilde gelmesi ve sırt sırta aparatı aracılığıyla birbirlerine bağlanması ile kurulur. Her palete istenildiği an ulaşım imkanı sunar. Bu sistemde yer alan yatay taşıyıcılar ile istiflenecek ürünlerin yükseklikleri kapsamında kat ayarlama yapılabilir. Bu sistem ile depoların en verimli biçimde kullanılması sağlanır.
DRİVE-İN RAF SİSTEMİ
Drive-in raf sistemi adı verilen seçenek de her zaman dikkat çeker. İçine girilebilecek şekilde dizayn edilen drive-in raf sistemi, var olan depo alanı ile hacminin en üst seviyedeki verimde kullanımını sağlar. Bu açıdan bakıldığı zaman son derece kullanışlı raf sistemlerinden biri olarak ön plana çıkar. Birbirine eş ve aynı tipte olan çok sayıda paletli ürünün stok yapılması için alanı verimli kullanıp büyük avantaj sağlar.
Drive in raf sistemleri, rafların arasında yer alan koridorları tam anlamıyla ortadan kaldırır. Bu sistem; büyük miktarlarda sahip benzer paletleri depolama noktasında son derece ideal çözüm arasında yer alır. Sistem, kırılgan yapıda olan ürünlerin üst üste şekilde yığılması noktasında güvenli bir hizmet sunar.
DIŞ GİYDİRME RAF SİSTEMLERİ
Dış giydirme yani silo raf sistemi, raf malzemeleri kullanılıp sisteme ait olan çatı ve yan cephe konstrüksiyonu ile beraber depo binasının oluşturulması şeklinde tanımlanır. Taşıyıcı kolonlar ise raf elemanları tarafından karşılanır. Bu sayede bina için gerek olan kolon ve kirişler sebebiyle ortaya çıkan alan kayıpları da minimum seviyeye indirilir.
KOLİ VE KUTU ELLEÇLEME RAFI
Koli ve kutu elleçleme raf sistemleri de her zaman dikkat çekmeyi başarır. Bu rafların hem taşınması hem düzenlemesi hem de yer değiştirmesi son derece basittir. Koli halinde olan yüklerin sıralı ve kategorize edilebilir şekilde istiflenebileceği bir raf modelidir. Özellikle hızlı sirkülasyona sahip olan depolar açısından oldukça ideal bir seçenektir.
HAFİF YÜK RAF SİSTEMİ
Hafif yük depo raf sistemleri; düşük ağırlık ve ebatlara sahip olan ürünlerin kolay şekilde depolanmasına olanak sağlayan pratik sistemlerdir. Yatay taşıyıcıları yani traverslerin montajının kolaylığı sayesinde, ürünlerin ebatlarına uygun aralıkları ayarlamak pratiktir. El ile yükleme kolaylığı sunan bu hafif raf sistemleri ile son estetik bir görünüm elde edebilirsiniz. Bunun yanı sıra kurulumun yapılacağı alanın maksimum oranda verimlilikle kullanılmasa olanak tanır.
KONSOL KOLLU RAFLAR
Konsol kollu raf seçeneği, genel olarak yatay haldeyken uzun olan ürünlerin depolaması ve istiflenmesi amacıyla tercih edilir. Boru, hammadde ya da kereste gibi tek parça halinde ve uzun ebatlarda olan ürünlerde, sorunsuz şekilde depolayıp istifleme olanağı sunar. Tek ve çift taraflı kullanım avantajına sahiptir. Bu açıdan da son derece pratik bir çözüm olarak sıklıkla tercih edilir.
Konsol kollu sistemler; plastik, profil, boru ya da ahşap gibi uzun yapıdaki ürünlerin stoklanması noktasında kullanılır. Tek ve çift taraflı kollu şeklinde iki biçimde dizayn edilir. Ürünlerin ağırlık ve uzunluğuna göre konsollar ayarlanabilir. Bu raf sistemleri; dikey halde konumlandırılan ayaklar ve ilgili ayaklara dik monte edilen traverslerin ile dikkat çeker. Depolanacak olan ürünlere ve ağırlıklarına göre çelik grupları içerisinde malzeme hacmi ya da üretim şekli tam anlamıyla taşıma kapasitesine yöneliktir. Bu sistemler; uzun ömürlü ve kalite standartları kapsamında dizayn edilir.
Konsol kollu raf sistemi; ilgili ürünlerin ağırlık detaylarına göre farklı malzemeler kullanılarak dizayn edilir. Sistemin tasarımı sırasında hafif ağırlığa sahip ürünler için soğuk olarak şekillendirilmiş profiller tercih edilir. Ağır ürünler için ise sıcak şekilde çekilmiş IPE gibi materyaller kullanılır. Konsol kollu raf sistemleri; dikey taşıyıcı özelliğe sahip kolonlara cıvata ile bağlanıp konsol ve stabilite sunan dikey arka çaprazlar kapsamında oluşur.
SHUTTLE (MEKİK) RAF SİSTEMİ
Shuttle yani mekik raf sistemi; yapısından dolayı içine girilebilen raf sistemlerine benzer. Sistemde yer alan paletlerin hem yükleme hem de boşaltma işlemleri, raf içerisinde bulunan forklift yerine mekik şeklinde tanımlanan aynı zamanda raf kanallarına sabitlenmiş halde olan rayların üstünde hareket eden uzaktan kumandalı istif araçları ile yapılır.
ASMAKAT RAF
Asmakat raf modeli, özellikle de kullanılan alanda ikinci bir katı oluşturup yüksek oranda istif ve malzeme seviyesini arttırmak için ideal seçeneklerden biridir. Elektrikli ve mekanik modeller ile istenilen yükseğe ayarlamak mümkündür. Üzerine monte edilebilen raf düzeni ile alanın neredeyse 2 katı şeklinde kullanımı avantajı sunar.
AS/RS OTOMATİK RAFLARI
AS/RS otomatik depolama sistemleri ise depolama faaliyetlerinin tam anlamıyla bilgisayar ile kontrol edildiği bir seçenektir. AS/RS kısaltmalarının İngilizce açılımı ise; Automated Storage and Retrieval System şeklindedir. AS/RS, otomatik depolama ile boşaltma sistemi manası taşıyan bu İngilizce ifadelerinin baş harflerinden oluşur.
Automated Storage and Retrieval Systems şeklindeki açılımı olan AS-RS otomatik depolama raf sistemi; depolama, stokların takibi, sevkiyat ve lojistik planlama gibi faaliyetlerin tam anlamıyla bilgisayar sistemleri kapsamında otonom şekilde kontrol edildiği sistemlerdir.
Hazırlayan: Ezgi GENÇ, Uşak Üniversitesi Lojistik Yönetimi Öğrencisi, Lojistikçilerin Sesi Proje Koordinatörü
