Antrepo sözlük anlamı ile “Transit ticarette, gümrük vergisine konu olup, henüz vergi ve resimleri ödenmemiş malların korunduğu, gerektiğinde küçük tamamlayıcı işlemlerin yapıldığı, gümrük binaları yakınında bulunan, kamu veya özel kesimce işletilen bir tür depo”dur.
Gümrük binalarının yakınında yapılması eşyanın teslim alınması aşamasında sahibine kolaylık olmasını sağlar, taşıma sırasında daha az zaman harcanır.
Eşyanın antrepoya alınması için gümrük beyanında bulunulması gerekir. Bunun için “antrepo beyannamesi” doldurulur. Yapılan kontroller sonunda eşya beyana uygunsa antrepoya alınır.
Antrepolara konulan eşya için tahakkuk eden gümrük antrepo beyannamesinde gösterilir. Bu vergileri karşılayacak miktarda teminat yatırılır. Öte yandan teminat alınmış olsa bile, eşyanın gümrük işlemleri bitmeden ve gümrük idaresinin izni olmadan antrepolardan çıkarılması söz konusu değildir. Eşyanın antrepodan çıkarılabilmesi için gümrük işlemlerinin mutlaka tamamlanması gereklidir.
Eşyanın antrepolarda kalış süresi ise sınırsızdır. Ancak, antrepodaki eşya için gümrük tarafından onaylanmış bir işlem varsa veya kullanım tayin eden bir gümrük beyannamesi söz konusu ise gümrük işlemlerinin, gümrük beyannamesinin tescil tarihinden itibaren otuz gün içinde bitirilmesi gerekir. Bu süre içinde işlemleri bitirilemeyen eşya tasfiye edilir.
Bu durumun istisnası vardır. Antrepodaki eşyanın asli niteliklerini değiştirmeyen, istiflenme, yerinin değiştirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarılması, kapların yenilenmesi veya tamiri, havalandırılması, kalburlanması, karıştırılması ve benzeri işlemler için geçici olarak çıkarılması mümkündür. “Elleçleme” olarak tanımlaman bu işlemler için de gümrük idaresinden izin alınması gerekir.
Ayrıca antrepolarda depolanan eşya satış suretiyle başkasına da devredilebilir.
Antrepoya alınan eşyandan öncelikle antrepo işleticisi sorumludur, ancak bir genel antrepo işletilmesi için izin verildiğinde, antrepo veya eşyanın özelliklerine göre bu yükümlülüklerin kullanıcıya ait olduğu, işletme izninde belirtilebilir.
Antrepolar herkesin istediği an açabildiği binalar değildir. Antrepo açmanın kendine özgü kuralları vardır, yönetmeliklere göre açılırlar.
ANTREPO ÇEŞİTLERİ
Antrepolar öncelikle 2’ye ayrılır:
- Genel antrepolar
- Özel antrepolar
Genel antrepolar herkesin eşyasını koyabildiği antrepolardır, özel antrepolar ise, yalnızca antrepo işleticisine ait eşyanın konulması amacıyla kurulmuştur.
Her 2 antrepo türünün de kendine özgü tipleri vardır.
Genel antrepoların A, B ve F, özel antrepoların ise, C, D ve E tipi söz konusudur.
• A tipi antrepoda işletici, stok kayıtlarını tutar, antrepoya konulan eşyada herhangi bir noksanlık olması halinde ise gümrük vergilerini ödemekten sorumludur.
• B tipi antrepoda, antrepoya konulan eşyadan, kullanıcı sorumludur. Antrepo işleticisinin sorumluluğu sınırlıdır. Sadece antrepoyu kiralamakla yükümlüdür. Antrepo stok kayıtları tutulmadığından, beyanname ve belgeler gümrük kontrolüne esas teşkil eder.
• C tipi antrepo, işletici ve kullanıcı aynı kişidir. Antrepoya alınan eşyadan bu kişi sorumludur.
• D tipi antrepo, işleticisi ve kullanıcısının aynı kişi olduğu, kayıt
yoluyla rejime girişin uygulandığı özel antrepodur.
• E tipi antrepo, işleticisi ve kullanıcısının aynı kişi olduğu, izin hak sahibinin depolama yerinin antrepo addedildiği veya depolama yeri olmazsa dahi eşyaya antrepo rejimi hükümlerinin uygulandığı özel antrepo tipidir.
• F tipi antrepo ise gümrük idareleri tarafından işletilen genel antrepo tipidir.
ANTREPO NASIL AÇILIR?
Antrepoyu kimlerin nasıl açabileceği Gümrük Yönetmeliği’nde belirlenmiştir.
Öncelikle antrepo açmak ve işletmek isteyenlerin Türkiye’de yerleşik olması gerekmektedir.
Genel antrepo ile her nev’i petrol ürünü depolanan genel veya özel antrepo açma izni almak üzere başvuracak gerçek ve tüzel kişiler, yatırım yapmadan önce, antreponun açılacağı bölgede bulunan ticaret odası veya ticaret ve sanayi odasına başvurarak bölgenin iç ve dış ticaret hacmine göre ekonomik yönden ihtiyaç olduğunu belirten yazılı görüş almalıdır.
Daha sonra gerekli belgeler ile gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne başvurulur. Başmüdürlük de gümrük gözetimi ve denetimini olumsuz etkileyecek bir durumun olmaması halinde antrepo açılmasına ekonomik yönden ihtiyaç bulunup bulunmadığı, yatırım yapılan yere eşya sevkiyatının gümrük denetimi altında güvenli bir şekilde yapılıp yapılamayacağı hususları ile talepte bulunulan yerdeki mevcut antrepo miktar ve hacmini dikkate alarak yatırım izni taleplerini karşılar.
Bu aşamadan sonra da antrepo kurulabilir.
Antrepo Hizmetleri Nelerdir
Gümrük depolama alan işletmecilerinin bazı sorumlulukları ve hizmetleri vardır. Depolanacak olan malların giriş yapıldığı tarihten, çıkışı yapılana kadar tüm stok yönetimini detaylı bir şekilde analiz ederler. Depolanacak olan mal türüne uygun depolama seçenekleri sunar. Depoda uzun süre kalan ürünlerin haftalık ya da aylık rutinlerle sayımlarını yapar ve stok durumunu hazırlar. Depoda saklanma aşamasına hasar gören ya da eksilen ürünler için tüm yasal işlemlerini takip eder. Standart antrepoların sahip olmadığı raf ve ek depolama hizmeti sunarak, hassas ürünlerin bu raflarda depolanmasına olanak sağlar. Depoda bekletilen malların bir kısmı sevk edileceği durumlarda tüm evrakların hazırlanıp takip edilmesinden, palet, koli ya da birim olarak sevk edilecek ürünlerin sayımına ve gümrükten çıkışına kadar her işlemi tamamlar. Depodan iade edilecek ürünlerin evrak prosedürlerini ve hatta iade işlem sürecinin tamamını kapsayan işlemleri tamamlar. Depolanan malların yeniden paketlenmesi ve ambalajlanması işlemlerinin gerçekleştirilmesine kadar daha birçok antrepo hizmeti sunar.
Hazırlayan: Ezgi GENÇ, Uşak Üniversitesi Lojistik Yönetimi Öğrencisi, Lojistikçilerin Sesi Proje Koordinatörü
