Lojistik; hammaddeler, yedek parçalar, nihai ürünler olarak ürünlerin çıkış noktasından tüketim noktasına kadar olan ilgili hareketleri dahilinde yapılan taşımacılık, depolama, gümrükleme vd. tüm faaliyetleri kapsamaktadır. Etkin bir taşıma hizmeti, ürüne katma değer sağladığı gibi, pazardaki rekabet gücünü de artırmaktadır. Ürün maliyetlerinin büyük bir kısmını oluşturan lojistik ve özellikle taşımacılık maliyetleri, işletmelerin ve dolayısıyla ülkelerin rekabet gücü üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bu etkinin pozitif yöne doğru çekilebilmesi için, taşımacılık sektörünün ekonomik etkinlik ve hizmet kalitesi açılarından belirli performans kriterlerini sağlaması gerekmektedir.
Dünya dış ticaretinin giderek yoğun küresel rekabet içinde olması ve ilgili firmaların daha dikkatli davranarak, bu küresel liberal ekonomide elde etmek zorunda oldukları kendi farklılıklarına ait gereklilikler hızla zorlaşmaktadır. Dolayısı ile mümkün ise, her bir dış ticaret uygulaması için yenilik ve modeller bulunarak, firmalar kendilerine ait bu farklı olabilme ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Bu konjonktürel yapı içinde ülke olarak Türkiye’nin de kendisine layık olan yerini alabilmesi için dış ticaret hacmini arttırması ve ilgili firmalarının küresel rekabette üstünlük sağlayabilmelerini temin edebilmesi amacı ile yeniliklere ve yeni modellere olan ihtiyacı, geçmiş yıllara göre daha da önem kazanmıştır.
Bu çalışmanın amacı; bir ülkenin dış ticaretinde lojistik seçeneklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik bir metodoloji oluşturmaktır. Bu çerçevede Türkiye’deki dış ticaret yapan firmaların Afrika ile iş hacmini artırmak ve doğru stratejiler üretmelerini destekleyecek bir model önerisi getirmektir. Bu çalışma, Türkiye ile Afrika arasındaki dış ticaret yapısının genel özelliklerinin ekonomik, politik ve sosyal yapıları ile lojistik hinterland’larını değerlendirmektedir.
Bu kapsamda çalışmada araştırma problemi, çalışmanın amacı ve önemi vurgulanmakta, takip eden bölümlerde sırasıyla çalışmaya yön veren uluslararası ticaret ve lojistik yönetimi, uluslararası ticaret ve lojistik, uluslararası ticaretin mevcut durumu, dünya genelinde taşıma ve lojistik modelleri hakkında kapsamlı literatür çalışması yer almaktadır. Çalışmayı bir bütün olarak ve tek başına anlaşır kılabilmek için son bölümlerde, bu çalışmayla geliştirilen modele dayanak olan çok kriterli karar verme modellerinin detaylarını açıklamaktadır.
Gerçekleştirilen bu çalışmanın, saptanan kriterler ve oluşturulan model(ler)den, Afrika ile çalışan ve çalışma niyetinde bulunan kuruluşların lojistik maliyetleri, müşterilerine karşı daha kaliteli ve hızlı cevap verebilme yetenekleri ve ayrıca ilgili süre ve süreçleri kısaltabilmeleri konularında faydalı olabilmesi beklenmektedir…
DR. MURAT DÜZGÜN
